Ибн Аббос (р.а.)дан фатво сўрган йигит қиссаси

Подробности

Бўлим: Исломий оила

Чиққан санаси: 19 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

Ривоят қилинишича, одамлар бир куни Ибн Аббос (р.а.)нинг мажлисларида эдилар. Улар тарқалгач, бир йигит кетмасдан ўтирарди. Ибн Аббос (р.а.): «Бирон ҳожатинг борми?» деб сўрадилар. Йигит: «Ҳа, бир масала хусусида сўрамоқчи эдим, лекин одамлардан уялдим. Ҳозир эса ҳайбатингиз ва сизга бўлган ҳурматимдан бу нарса ҳақида сўрай олмаяпман». Ибн Аббос: «Олим ота ўрнида бўлади, шунинг учун отангга айтишинг мумкин бўлган нарсани менга айт», дедилар. Йигит: «Менинг жуфти­ҳалолим йўқ, гуноҳ ва фаҳш ишлардан қўрқаман, шунинг учун қўлим билан истинмо қилсам гуноҳ бўладими?» деди. Ибн Аббос ундан юз ўгирди, сўнгра айтдилар: «Туф­э! Чўрига уйланишинг бу ишингдан яхшидир. Лекин бу зинодан кўра яхшироқ, (лекин, ундан кўра) нафсингни ҳаромдан сақлайдиган аёлга уйлангин ва нафсингни қўғирчоқ қилиб ўйнайдиган шайтонга ташлаб қўйма». (Бу қиссани Имом Ғаззолий «Иҳёу улумиддин» китобида зикр қилганлар)

Тўртинчи фойда. Уй ишларини бажариш – овқат пишириш, супириб­сидириш, идиш ювиш ва уйда қулайликлар яратиш муаммоларидан қалбни фориғ қилади. Инсонда жимоъ қилишга шаҳвати бўлмаган тақдирда ҳам уйида бир ўзи яшаши қийин. Унга меҳрибонлик қилиб, оғирини енгил қиладиган жуфти ҳалоли бўлмаса, асосий вақти уй юмушлари билан машғул бўлиб илм олиш ва амал қилишга вақт топа олмайди. Аммо солиҳа­тақводор аёл эркакнинг уйига қаровчиси ва динида ёрдамчисидир. Юқорида айтиб ўтилганларнинг бетартиб бўлиши қалбни ташвишлантириб, ҳаётни оғирлаштиради.

Абу Сулаймон Дороний айтганлар: «Солиҳа аёл бу дунё учун эмас, балки сенинг охиратинг учун (яхши амаллар, ибодат, илм олиш ва амал қилишинг учун) уй юмушлари ва муаммолардан фориғ қилиб қўяди. Унинг фориғ бўлиши – уй ишларини юргизиши ва шаҳватни қондириш кабиларни ўз ичига олади».

Расулуллоҳ (с.а.в.) айтдилар: «Уч нарса одам боласининг бахти саналади: солиҳа аёл; солиҳ манзил (қулай уй­жой); яхши маркаб (улов). Одам боласининг бахтсизлигида эса қуйидаги учта нарсада кўринади: ёмон хотин; ёмон маскан ва ёмон маркаб» (Аҳмад, Табароний, Баззор ва Ҳоким ривоятлари).

Бешинчи фойда. Ўз нафси билан курашиш, аёлининг ҳақларини адо этиш, улардан етадиган азият ва ахлоқларига сабр қилиши жиҳоддир. Ўзини дин йўлига йўналтириб, ҳалол ризқ билан касб қилиб, болалар тарбиясига қарашни чиниқтириш лозим. Бу амалларнинг фазилати улуғ ва қадрли бўлиб, аҳли аёли унинг ҳомийлиги ва бошқаруви остида бўлади. Ҳомийлик фазилатининг улуғлиги ҳақида Умар (р.а.) айтганлар: «Никоҳни ожизлик ёки бузуқликдан бошқа нарса ман қилмайди». 

Жунайд раҳимаҳуллоҳ айтдилар: «Жимоъга эҳтиёжим, худди озуқага бўлган эҳтиёжимга ўхшайди». Чунки аёл киши эркак учун бузуқликдан сақловчи ва қалбини тозалагувчи озуқадир. (Ҳужжатул Ислом ўаззолийнинг «Иҳёу улумиддин» китобларида файзли баҳс юритилган. Уни албатта, кўриб чиқинг. Чунки унда жамики ажойибот ва гўзалликлар жамлашган.)

Бирорта одам шаҳват фақат эркакларга хос, деб ўйламасин. Балки у аёлда эркакникидан кўра кучлироқдир. Лекин Аллоҳ азза ва аёлни ҳаё билан ҳимоялади. Аёл киши ҳам эркак истаган нарсани истайди. Шунинг учун Аллоҳ таоло тул эркак ва аёлларни никоҳлаб қўйишга (бунда уларга ёрдам беришга) буюради. 

 «Ўз ораларингиздаги тул-беваларни ҳамда қул ва чўриларингизнинг яхшиларини уйлаб қўйинглар…» (Нур, 32)

Солиҳ кишилардан бири шундай деган:

Аёллар шайтондирлар, биз учун яратилган,

Аллоҳдан паноҳ сўраймиз шайтонларнинг шарридан.

(Айтмоқчики, аёллар эркакларни васваса қилиб, шаҳватини қўзғатиб ёмон йўлга чорлайдиган, синов, фитна учун яратилган. Биз эркаклар уларнинг шарри­ёмонлиги (яъни фитнасидан) паноҳ сўрашимиз керак.)

Унга жавобан яна бир солиҳ киши айтди: «Шўринг қурғур, бундай демайсанми?! 

Аёллар райҳондирлар биз учун яратилган

Ҳаммамиз ҳушнудмиз райҳонлар ҳидидан

Роҳиблик (таркидунёчилик) фитрат (табиат)га мувофиқ эмас

Подробности

Бўлим: Исломий оила

Чиққан санаси: 19 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

Масиҳий (христиан)лар ўз дининг шиори қилиб ва у билан фахрланадиган роҳиблик (яъни, ибодат тариқасида турмуш қуришни тарк қилиш) инсоний фитрат­табиатга қарши ва буюк Аллоҳнинг борлиқдаги низомига тескари бўлган амал. У ҳеч қандай диндан эмас. Балки бўлиб, насроний роҳиблар ўйлаб топган бидъатдир. Лекин улар бу нарсага риоя қилмайди. Ташқи кўринишларидан роҳиб дейилсада, пинҳона аёллар номусларини поймол этишади. Инсонлар уларни пок, муқаддас билиб, авлиёлик сифатини беришади ва «роҳиб­авлиёлар» деб аташади. Аллоҳ таоло улар ҳақида шундай деди: «Роҳибликни эса улар ўзлари чиқариб олдилар. Биз уларга (роҳиб бўлишларини) ёзганимиз – буюрганимиз йўқ, лекин улар ўзлари Аллоҳнинг ризолигини истаб (роҳибликни одат қилдилар-у), сўнг унга тўғри-тўла риоя қила олмадилар» (Ҳадид сураси, 27).

Оятнинг маъноси: «Улар роҳибликни ўзлари тарафдан тўқиб чиқаришди. Биз (Аллоҳ таоло) уни вожиб ҳам, фарз ҳам қилмадик, лекин Аллоҳга итоат қилишни ва розилигига эришиш учун ҳаракат қилишни вожиб қилдик, улар бу нарсага ҳақ риоя билан риоя қилмадилар». Бу оят уларнинг ишларини мақтаб эмас, балки ёмонлаб нозил бўлганлиги кўриниб турибди.

Агар насронийлар ўзларининг олим ва роҳибларининг буйруғини бажаришганида, улардан эслатма ҳам, асар ҳам қолмаган бўларди. Чунки турмуш қуришдан бош тортишса, насллари кесилган ва уларнинг номлари хотиралардан ўчган бўларди. Роҳиблик фитратга тескари бўлиб, Аллоҳнинг ер юзида инсоният кўпайиши хусусидаги иродасига душманликдан бошқа нарса эмас. Шундай экан, у қандай қилиб оламлар Раббисининг шариатига муносиб бўлсин?

Шаҳват туғёнининг муолажаси

Подробности

Бўлим: Исломий оила

Чиққан санаси: 19 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

Инсон шаҳватини ҳаракатга келтириб, номаҳрам аёлга қараш орқали зинога етаклайдиган Иблиснинг макрига қарши курашишга Мустафо (с.а.в.) буюрганлар. Агар эркак бир аёлга шаҳват назари билан қараса ва бу уни ажаблантирса, ўз аҳли оиласи билан қўшилишга буюрганлар. Чунки бу нарса унинг нафсидаги жимоъ шаҳватини қайтаради. Пайғамбар (с.а.в.) ўз сўзлари ва ишлари билан бизни шайтон макридан сақланиш йўлларини қайтаришга кўрсатиб берганлар.

1. Пайғамбаримиз (с.а.в.) айтганлар: «Албатта аёл аврат – номусдир. Агар (кўчага) чиқса, шайтон уни (инсонларга кўз­кўз қилиб) кўрсатиб қўяди» (Термизий ривояти). Яъни,  инсон кўз ўнгида чиройли ва зийнатли қилиб, уни фитна-ҳалокатга солади.

2. Муслим ривоят қилган ҳадисда эса Набий (с.а.в.) шундай деганлар: «Агар биронтангиз аёлни кўрсаю, аёл уни ажаблантирса, (унга чиройли кўринса) ва қалбига тушиб қолса, дарҳол ўз аёли билан бирга бўлсин (яъни, қўшилсин), мана шу нарса унинг нафсини (шаҳват)ни қайтаради». Яъни, Кишининг нафсида шайтон пайдо қилган жимоъ ва шаҳватни қайтаради. 

3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Қайси бир эркак ўзини ажаблантирадиган аёлни кўрса, аҳли аёлига борсин, чунки ундаги бор нарса (ўз аҳли аёлида ҳам бор». (Доримий Ибн Масъуд ривоят қилган ҳадисларидан олган) Яъни: Кўчадаги аёл билан ҳаром ишни қилмасдан, уйдаги аёли билан ҳалол тарзда шаҳватини қондиради.

4. Жобир ибн Абдуллоҳдан (р.а.) ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (с.а.в.) бир аёлни кўриб қолдилар. Шунда аёллари Зайнабнинг олдиларига келдилар, улар тери эзардилар (яъни, бир терини ошлашга тайёрлаётган эдилар) Расулуллоҳ (с.а.в.) нафсларини қондириб, асҳобларининг ҳузурига чиқдилар ва айтдилар: «Аёл киши шайтон суратида келади ва шайтон суратида кетади, агар биронтангиз бир аёлни кўриб қолса (ва шу сабабли шаҳвати пайдо бўлса) ўз аҳли­аёлига борсин, мана шу нарса унинг нафсидаги (шаҳват)ни қайтаради (босади)» («Саҳиҳи Муслим» Нававий шарҳи билан.)

Нававий айтади: Олимларнинг фикрича, Расулуллоҳнинг (с.а.в.) бу ишлари саҳобалар ва барча мўминларнинг қилиши керак бўлган ишдир. У киши ўз иш­ҳаракати, сўзлари билан тўғри йўлни кўрсатдилар. Эркак аёли билан кундузи бўладими ёки бошқа пайтми, қўшилишдан қайтарадиган иш бўлмаса, унда ҳеч қандай ёмонлик йўқ. Эркак шаҳвати ғолиб келганида уни қайтарса, кечиктирса бадани қалб ёки кўзига бирон жисмоний зарар етиши мумкин. Нававий раҳматуллоҳи алайҳ ҳадис шарифдан чиқариб олган ҳукмни Набий (с.а.в.)дан ривоят қилинган ушбу сўзлар қувватлайди: «Агар эркак ўз ҳожатини қондириш учун аёлини чақирса, ҳатто тандирда (нон ёпаётган) бўлса ҳам олдига келсин». (Термизий ривояти)

Инсонни йўлдан оздириш, ҳалокатга солиш учун ўз «арқон»ларини ишлатадиган шайтоннинг макридан Аллоҳдан паноҳ сўраймиз. Аёл киши эрининг итоатига ҳатто тандирда (нон ёпаётган) бўлса ҳам шошилсин. Нон ёнса ёниб кетсин, эрининг асаби ёниб кетмасин. Ўз нафасини зино, бузуқлик каби ўжар шаҳватнинг офатларидан сақласин. ҳалол ва шаръий исломий никоҳ бўлмаса, шайтон макридан сақлайдиган нажот йўқдир.

Никоҳ фойдаларидан яна бири – бирга ўтириб, ҳазиллашиш, ўйнаш ва қалбни хурсанд қилувчи назар билан нафсни роҳатлантириш. Бу кишини тоат­ибодатга қувватли қилиб қўяди. Нафс табиатан ибодат ва зикрдан қочади, чунки Аллоҳга ибодат ва зикр қилиш нафснинг табиатига зид. Агар ибодатга ўзи ёқтирмаган ҳолда мажбурланса, ўжарлик қилиб ундан қочади. Баъзи вақтларда лаззат билан роҳатланиб турса, ибодат кучайиб фаоллашади. Аёллар билан яқин мулоқатда бўлиш қалбни роҳатлантириб қайғуни кетказади. Бу ҳақда Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло шундай деган: «… ва ун (нафс)дан жуфти (Ҳавво)ни ун (Ҳавво)га таскин топиш учун яратди…» (Аъроф сураси, 189)

Али (р.а.) айтдилар: «Қалбларни бирор соат роҳатлантиринглар. Агар улар мажбурланса, (қийнаб қўйилса) кўр бўлиб қолади».

Жобир ибн Абдуллоҳ тул хотинга уйланганларида пайғамбар (с.а.в.) айтдилар: «Бокирага уйланмадингми? Ҳазиллашиб ўйнатардинг ва у сени ҳазиллашиб ўйнатарди, уни кулдирардинг, у сени кулдирарди» (Бу ҳадис Муслимнинг ривоятлари бўлиб, аввал зикр қилинган.) Ва бошқа ривоятда, «Саҳиҳи Муслим»да Пайғамбар (с.а.в.) Жобирга (р.а.): «Ўш бокира қизларнинг ўйинида қаерда эдинг? (Яъни, нега бокирага уйланмадинг?)» деб айтганлар. Муслим айтадилар: (Бунда бокираларга уйланиш фазилати бордир ва яхшилиги ортиқроқдир, унда эркак ўз аёли билан ҳазиллашиб ўйнаб ва у билан мулойим бўлади, хурсандчилик қилиб кулиши ва гўзал турмуш кечириши мумкин.

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Севишганлар учун никоҳдан бошқа (яхши нарса) кўринмайди» (Ибн Можа ривояти). Набий (с.а.в.) шундай чиройли йўл кўрсатганларки, бу орқали кишилар жинсий ғаризани омонлик йўлида юргизадилар. Муҳаббат билан боғланган йигит ва қиз учун никоҳдан кўра тўғри ва фойдали муолажанинг ўзи йўқ. Агар оталар-оналар шу нарсани тушунишса, ўғил­қизларини никоҳ қўрғонига олиб киришга шошилишган бўлишарди. Бу эса уларнинг иффатини пок ҳолда сақлаб қоладиган ягона йўли ва Пайғамбар (с.а.в.) кўрсатмаларидир. 

Никоҳнинг фойдалари ҳақида қисқача маълумот

Подробности

Бўлим: Исломий оила

Чиққан санаси: 19 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

Никоҳ фойдалари бешта:

Биринчи: Наслнинг давомийлиги. Бу никоҳдан бўладиган асосий мақсаддир, яъни ер юзи башариятга тўлиб, уларга макон бўлиб қолиши. Шаҳват эса инсонларнинг кўз қувончи бўлмиш фарзанд ва зурриётларнинг кўпайиши учун яратилган. Бунга Аллоҳ субҳанаҳу таолонинг қуйидаги сўзлари далолат қилади: «Улар: «Парвардигоро, Ўзинг бизларга жуфти ҳалолларимиздан ва зурриётларимиздан шод­хуррамлик ҳадя этгин ва бизларни тақводорларга пешво қилгин», дейдиган кишилардир» (Фурқон, 74).

Набийнинг (с.а.в.) қуйидаги сўзлари ҳам юқоридаги оятга мисол бўлади: «Никоҳланинглар, кўпайишинглар, чунки мен қиёмат кунида умматимнинг кўплиги билан фахрланаман» (Абу Нуъайм «Ҳиля»да келтирганлар. Демак, фарзанд фитрий мақсад ва ҳикмат экан, шаҳват эса уни келтириб чиқарувчи сабабдир.

Иккинчи: Шайтондан сақланиб шаҳватини жиловлай олади. Агар инсоннинг шаҳвати қўзғаса, унга ақл ҳам, дин ҳам қаршилик қила олмайди. Шунга Набий (с.а.в.) айтдилар (аёлларга нисбатан): «Эҳтиёткор ва қатъий эркакка ҳам ўз таъсирини ўтказишда ақли ва дини ноқис бўлган аёллардан ғолиброғини кўрмадим…» (бу ҳадисни Муслим «Иймон китоби»да 79 – рақам билан келтирганлар ва у Набийнинг (с.а.в.) аёлларига насиҳат қилиб гапирган ҳадисларининг бир қисмидир. Ҳадиснинг боши: «Эй аёллар жамоаси садақалар беринглар ва истиғфор айтишни (Аллоҳдан кечирим сўрашни) кўпайтиринглар, чунки мен дўзах аҳлининг кўпчилиги сизлардан эканини кўрдим», дедилар. Шунда бир сергап ва журъатлироқ аёл: «Нима сабабдан дўзах аҳлининг кўпчилигини аёллар ташкил қилади?» деб сўраганида, Пайғамбар (с.а.в.) юқоридаги жавобни айтганлар.)

Шаҳват ва ёмон қараш Иблиснинг қўлидаги икки қурол бўлиб, у билан йигит­қизларни овлаб, бирининг иккинчисига рағбатини қўзғайди. Агар диндор йигитни йўлдан оздириш қўлидан келмаса, унга ёмон кишиларни яқин қилиб қўяди. Бунда унинг овлайдиган арқони аёллар бўлади. Шу нарсага ишора қилиб Пайғамбар (с.а.в.): «Ўзимдан кейин эркаклар учун аёллар фитнасидан кўра зарарлироқ фитна қолдириб кетмадим», деганлар (Бухорий ривояти). Яна у зот (с.а.в.) айтадилар: «(Ўз бошингизга) лаънатни кўпайтирасизлар ва дўстингизга (яъни, турмуш ўртоғингиз борлиги неъматига қарши чиқиб) куфр келтирасиз ва сизлар – ақли ва дини нуқсонлардан кўра…» (юқоридаги ҳадис).

Мустафо (с.а.в.) айтдилар: Қараш иблис садоғидаги ўқларидан бир ўқдир. Кимки уни Аллоҳдан қўрққанидан тарк қилса, қалбида иймон ҳаловатини топади.

Шоир айтади:

«Қанча назарлар, қаровчининг қалбида,

Санчди камон ва ўқсиз, ўқ санчиш услубида,

Киши қачонки, кўзи бурилганда,

Ўш қизлар қўзларига, бўлар хатарда,

Кўзини қувонтирар қалбига зарар келгани,

Хуш келмади хурсандчилик, зарар билан келгани»