Никоҳ ўқиш эвазига тугун ва пул олишларига ислом дини қандай қарайди?

Подробности

Бўлим: Фатволар

Чиққан санаси: 14 Ноябрь 2014

(Нашр қилинган санаси)

CАВОЛ - Домлаларнинг никоҳ ўқиш эвазига тугун ва пул олишларига ислом дини қандай қарайди?

Аслида қадимдан баъзи бир ишларни қилишга, мисол учун масжидда имомлик қилишга, Қуръон таълими беришга ёки фиқҳ илмини ёки бошқа илмларни ўргатишга ҳақ олиш ман қилинган: «Бу нарсалар ибодат, савобли ишлар, ибодат ҳисобланган нарсага ҳақ олиб бўлмайди» дейилган. Кейин вақт ўтиши билан одамларнинг ташвиши, турмуш қийинчиликлари, сарф-харажатлари кўпайиб борган сари бундай ишларга ажраб чиқадиган одамлар йўқолиб борган. Ҳамманинг оиласи бор, бола-чақаси бор, тирикчилиги бор, яшаши керак, шунинг учун хизмат қилиш, тижорат, деҳқончилик, ҳунармандлик қилишга ҳамма ўтиб кетган, диний ишлар оқсашни бошлаган. Одамлар кўпайиб боргани сари, диний маълумоти бор одамлар камайиб боргани сари бу эҳтиёж янада ортиб бораверган. Ана шунда уламолар аввалги фатволарига тескари бўлган фатволарни чиқаришган. Балки одамлар ажралиб чиқиб шу диний ишларнинг бошини тутмаса, масжидларда имомлик қилмаса, кимлардир муаззинлик қилмаса, кимлардир таълим бериб илмни бардавом бўлишини таъминламаса диний илмлар йўқолиши, динга амал қилишда путур етиши катта хавф туғдирганлигини билиб «Илм эгалари - мана шу ишларни бажарадиганлар ҳақ олишларига рухсат» дейилган ва кўпчилик жойларда имомлар, олимлар дин хизматига ажраб чиққанларни тирикчилик учун кетадиган сарф-харажатларини ўша ернинг қавмига вазифа қилиб бериш даражасига етилган, бу нарсалар китобларда айтиб қўйилган. Ҳозирги кунда домлаларнинг никоҳ ўқиши эвазига тугун ёки пул берилаётган бўлса, албатта буни домлалар талаб қилиб олишмайди, шартнома тузишмайди ёки яна бирор шунга ўхшаган таъмагирлик маънолари очиқ-ойдин кўринмайди, балки халқнинг ўзи урф даражасига чиқариб олган, ўрганишиб қолган, кўнгилдан чиқариб бирон нарса беришни ўзларига лозим деб биладилар. Агар ўша бераётган одам кўнглидан чиқариб «бир дуога сабаб бўлсин» деган бўлса ҳечқиси йўқ. Бермайдиган бўлса домлага бормасдан ўзлари никоҳ ўқишиб қўйса, тугун ёки пул бериш масъулиятидан қутилишади, бу жуда яхши бўлади, домлалар ҳақида мана бу саволга ўхшаш турли ёмон гумонлар ҳам тарқамасдан яхши бир ҳолатга ўтилган бўлади.

«Иштон» билан чўмилиш ноқулай-ку...

Подробности

Бўлим: Фатволар

Чиққан санаси: 14 Ноябрь 2014

(Нашр қилинган санаси)

САВОЛ: Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи вабаракатуҳ.
Ҳурматли Шайх ҳазратлари, сиздан сўрамоқчи бўлган масалам қуйидагидан иборат:
Яқинда бир эшиттиришда ҳаммомга яланғоч ҳолда кириш Лут қавмига хос одат дейилди. Ҳаммом деганда бир неча одамлар чўмиладиган ҳаммом назарда тутилмоқ-дами ёки ҳозирги пайтда кундалик ҳаётимиздаги бир кишилик ҳаммомлар ҳам назарда тутилганми?
Агар бир кишилик ҳаммом назарда тутилган бўлса, ғусл қилганимизда игнанинг учичалик ҳам қуруқ ер қолмаслиги керак, агар қолса ғусл қилинмаган ҳисоб бўлади, деб эшитгандим. Ундан ташқари, узр, қўполроқ бўлса ҳам илм олиш йўлида бу сўзни ишлатаман, «иштон» билан чўмилиш ноқулай-ку. Саволимга тўлиқ жавоб оламан деб умид қиламан.

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Саволингизга тўлиқ жавоб олишни истасангиз, китоб ўқинг! Илмли одамни учратсам, сўраб оларман қабилида иш қилиш дуруст эмас. Яна савол ортидан тўлиқ жавобни талаб қилиш ҳам одобдан эмас.
Сиз айтган эшиттиришда нима дейилган бўлса, уни айтган одамидан сўранг. Аммо диний адабиётда «ҳаммомга кириш» деганда жамоатчилик ҳаммоми кўзда тутилишини ҳамма яхши билади.
Баҳз ибн Ҳакийм отасидан, у эса бобосидан ривоят қилади:
«Мен:
«Эй Аллоҳнинг Расули, авратларимиздан қайси бирини тўсайлик, қайси бирини қўяйлик?» дедим.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Авратингни хотининг ва чўрингдан бошқадан муҳофаза қил», дедилар. Мен:
«Эй Аллоҳнинг Расули, агар одам бир қавмнинг ичида бўлса-чи?» дедим. У зот:
«Агар уни бирор киши зинҳор кўрмаслигига қодир бўлсанг, зинҳор кўрмасин», дедилар. Мен:
«Эй Аллоҳнинг Расули, бирортамиз ўзи холи бўлганда-чи?» дедим.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Одамлардан кўра, Аллоҳдан ҳаё қилинмоғи ҳақлироқдир», дедилар».
«Сунан» эгалари ривоят қилишган.
Бухорий баъзисини ривоят қилган.
Бу ҳадисда Муовия ибн Ҳайдата розияллоҳу анҳу Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўраган бир неча масалалар ва уларга берилган жавоблар келтирилмоқда:
«Эй Аллоҳнинг Расули, авратларимиздан қайси бирини тўсайлик, қайси бирини қўяйлик?»
«Авратингни хотининг ва чўрингдан бошқадан муҳофаза қил».
Демак, эркак киши тиззаси билан киндиги орасидаги аъзоларини ўз хотини ва чўрисидан беркитмаса ҳам бўлар экан. Аммо бошқалардан тўсмоғи вожибдир.
«Эй Аллоҳнинг Расули, агар одам бир қавмнинг ичида бўлса-чи?», унда нима қилади? Баъзи вақтларда беихтиёр баъзи жойлар кўриниб қолиши мумкин-ку?
«Агар уни бирор киши зинҳор кўрмаслигига қодир бўлсанг, зинҳор кўрмасин».
Яъни, кўпчиликнинг ичида, ноқулай ҳолатда бўлсанг ҳам авратингни бировга зинҳор кўрсатмасликка ҳаракат қил.
«Эй Аллоҳнинг Расули, бирортамиз ўзи холи бўлганда-чи?»
«Одамлардан кўра, Аллоҳдан ҳаё қилинмоғи ҳақлироқдир».
Яъни, авратни тўсиш масаласида одамлардан кўра кўпроқ Аллоҳдан ҳаё қилмоқ зарур.
Шунга биноан, холи одам ўзини тўсмай ғусл қилганидан кўра, авратини тўсиб, ғусл қилгани афзал, дейилган.
Имом Бухорий китобларида «Ўзи ёлғиз, холи жойда яланғоч ғусл қилган ва тўсиниб ғусл қилган одам. Тўсмоқлик афзаллиги ҳақида боб» номли боб очганлар.
Бошқа ҳадисларда, хусусан, Мусо ва Айюб алайҳиссаломларнинг яланғоч ҳолда ғусл қилганларини васф қилувчи ҳадисларни далил қилиб, барча фақиҳлар ғусл вақтида холи бўлган одам авратини тўсиши мустаҳабдир, деганлар.
Ушбу ҳадисдан олинадиган фойдалар:
1. Аврат ҳақида савол бериб, билиб олиш яхшилиги.
2. Эркак киши ўз хотини ва чўрисидан авратини тўсмаса жоизлиги.
3. Хотин ва чўридан бошқадан авратни тўсиш лозимлиги.
4. Одамлар ичида бўлганда ҳам зинҳор авратни ўзгага кўрсатмасликка ҳаракат қилиш зарурлиги.
5. Холи бўлган одам авратини тўсиб ғусл қилиши афзаллиги. Валлоҳу аълам.

Бир таниш дугонам бир йилдан бери турмуш ўртоғи билан никохсиз яшайди

Подробности

Бўлим: Фатволар

Чиққан санаси: 14 Ноябрь 2014

(Нашр қилинган санаси)

САВОЛ: Бир таниш дугонам бир йилдан бери турмуш ўртоғи билан никохсиз яшайди. Сабаби у иккинчи хотин. Домла шуни рўкач қилиб уларга никох ўқимаяпти. Яқинда фарзанд кўриши мумкин. Дугонам эса никохсиз фарзанд кўришни истамайди. Шу вазиятда нима қилиш керак?

ЖАВОБ: Бу ерда ҳозирги кунда иккинчи хотин олаётган эркаклар аёлларни ҳақ хуқуқларини бузаётганлиги, иккинчи хотинни ёшроғини топиб олиб у билан бирга бўлиб кетиб, аввалги оиладан бўлган болаларга мутлақо қарамай қуяётганлари ва яна бошқа кўпгина мулоҳазаларни эътиборга олиб имом, домлаларга менинг билишимча иккинчи никохни қилмай туриш маъносида иттифоқ бўлган. Шу гап борлигини камина ходимингиз ҳам эшитган. Кўпинча кишиларимиз шариат берган рухсатлардан фойдаланишга жудаям ишқивоз бўлишади-ю, лекин шариат кўрсатган мажбуриятларни адо этишдан мутлақо бош тортишади. Бу ҳозирги кундаги эътибордан баъзи бир кишиларни хотинни устига хотин олиш, маъносида ҳам содир бўлаётгани аниқ. Иккинчи хотинга рухсат экан деб рухсатдан фойдаланишни динга тақаб рукач қилишади, лекин иккинчи хотин олиш билан боғлиқ бўлган диний мажбуриятларни мутлақо ўйлашмайди. Иккинчи хотин олиш қоидаси деган гап йўқ, бу ўша вақтларда шариат қоидаларига мувофиқ эхтиёжи тушганда, хотинлар ўртасида адолат қилиш шарти билан Аллоҳ таоло рухсат берган. Иккинчи хотиндан туғилган бола валади зино бўладими?- деганлар, никохни шартларини тулиқ бажариб никох боғланган бўлса валади зино бўлмайди. Никохсиз алоқадан туғилган бола эса валади зино бўлади, чунки унинг дунёга келишига сабаб бўлган эркак ва аёл зино қилган бўлса бир-бирлари билан шундай деб аталади. Аллоҳ таоло шу нарсаларни яхши тушуниб амал қилишликни насиб қилсин.

Замонавий ҳомилани ман қилувчи воситалар

Подробности

Бўлим: Фатволар

Чиққан санаси: 14 Ноябрь 2014

(Нашр қилинган санаси)

САВОЛ: Замонавий контрацептив воситалардан фойдаланиш ҳақида Ислом дини қандай кўрсатмалар беради?

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Замонавий ҳомилани ман қилувчи воситалар, албатта, бизнинг замонамизда чиққан.
Қуръони карим нозил бўлиб турган пайтда, Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳаётда юрган пайтларида, саҳобаларнинг даврларида, тобеъинларнинг даврларида, табаъ тобеъинлар, кейинги мужтаҳид уламоларимизнинг даврларида бу каби воситалар бўлмаган.
Ҳомилани ман қилувчи воситалар яқин орада юзага чиқди, уни албатта Ғарбдаги халқларнинг вакиллари, мутахассислари чиқаришди.
Шунинг учун бу нарса аввал Ғарбда жорий бўлиб, татбиқ қилиниб, кейин шарққа, мусулмонлар яшайдиган юртларга ҳам кириб келди, шунинг учун ҳозирги саволга ўхшаш саволлар мусулмон уламоларига мусулмон кишилар томонидан бериладиган бўлди.
Буни уламоларимиз ўрганиб чиқдилар. «Қадимда шунга ўхшаш бирор ҳодисалар, амалиётлар бўлганмикан?» деган саволларга ўша пайтда арабларда «азл» деб аталган нарса бўлиши ўрганилди. Китобларда бу нарса борлиги, ривоятларда келгани маълум ва машҳур.
«Азл» деганда жинсий алоқа пайтида уруғликни эркак киши ташқарига тўкиши тушунилади. Ана шуни ҳомиланинг олдини олиш воситаси деб тушунилади. Бунга уламолар ўша пайтдаги сўралган зотлар қандай жавоб берганига қарашди.
Бу нарса кўпроқ чўрилари бор кишилар томонидан чўрилар билан муносабатда қилингани ҳам аниқланди.
Энди бу масала бизда йўқлиги учун унга мурожаат қилинмайди. Чўримас, ҳур аёлларга бўладиган муносабатда «Ана шу аёлнинг ўзини рухсати билан қилса бўлади, эмизикли бўлиб турган аёлнинг яна ҳомиладор бўлиб қолмаслиги чорасини кўриш учун қилган бўлишлари мумкин» деган гаплар айтилди.
Мана шунинг асосида бугунги кунда жорий бўлган ҳомилани ман қилиш воситаларини ишлатиш, у бир қўйиладиган асбоб бўладими ёки ичиладиган дори сифатидаги нарса бўладими, ёки бошқа ҳолатлар бўладими, уламоларимиз айтадики:
«Бу нарсалардан фойдаланишга фақат аёл кишининг соғлиги ҳомиладорликни кўтара олмайдиган пайтда, ана шу нарсадан бир оз четланиб туриб, аёл ўз соғлигини тиклаб олганидан кейин яна ҳомиладор бўлиш қобилияти ўз ўрнида турадиган ҳолатда қилиб, истисно тариқасида фойдаланса бўлади».
Лекин зинҳор ва зинҳор наслни чеклаш маъносида, бола кўрмасликдан бир чора сифатида, бола кўришдан қочиш маъносида буни қилишга рухсат берилмайди. Валлоҳу аълам.