Muslima.Uz

Ажрашишликни хоҳлаган аёл

Подробности

Бўлим: Ислом дини

Савбон (р.а.)дан ривоят қилинади дедилар: Расулуллоҳ (с.а.в.) шундай буюрдилар: «Қайси аёл ажрашишликни келтириб чиқарадиган жиддий бир ҳолат бўлмаган ҳолда (арзимас нарса туфайли) эридан талоқни истаса унга жаннатнинг ҳиди ҳаромдир» (Абу Довуд; имом Термизий; Ибн Можа, Доримий: Аҳмад бин Ҳанбал).

РОВИЙ САВБОН (Р.А.)

Кунялари Абу Абдуллоҳ бўлган ровий Савбон аслида саротликдир. Сарот Яман ва Макка орасидаги бир жойдир. Савбон (р.а.) асирга тушган эдилар. Шу вақтда Расулуллоҳ (с.а.в.) уни сотиб олиб, озод қилдилар. Бу сабабдан саҳоба «Расулуллоҳ (с.а.в.) озод қилганлари - дея танилди. Расулуллоҳ (с.а.в.) у саҳобани ўз юртига қайта олишликларини ифода этдилар, у эса Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг ёнларида қолишликни ихтиёр қилдилар. Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг ёнларидан ҳатто сафарларда ҳам ажрамасдилар. Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг вафотларига қадар у зот (с.а.в.)га хизматда бўлдилар.
Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг вафотларидан кейин Савбон (р.а.) Шомга кетдилар. Бир муддат Фаластин - Рамлада яшадилар. У ердан кейин Ҳумусга келдилар ва бир уй қуриб, у ерга жойлашдилар. 54-йилда Ҳумусда вафот этдилар. Зеҳнлари ўткир бўлган Савбон (р.а.) Расулуллоҳ (с.а.в.)дан эшитганларини тўла ҳолда нақл қила олардилар. У зот 128 та ҳадис ривоят этиб, бир қанча тобеъинларга устозлик қилганлар.
Расулуллоҳ (с.а.в.): «Ким халқдан бирор нарса истмаслигига доир менга ваъда берса, мен ҳам унга жаннатнинг кафолатини бераман - дея жавоб бердилар ва ҳаётларида ҳеч кимдан бирор нарса истамадилар. Ҳатто маркабда эканлар, ерга қамчилари тушиб кетганда ҳам, ҳеч кимдан олиб беришликни сўрамасдан ўзлари маркабдан тушиб, қамчиларини олганлар.

ИЗОҲ

Талоқнинг ҳақ-ҳуқуқи эркакка оиддир. Эркак ўз аёли билан оилавий муносабатларда келиша олмаса, истаса талоқ қилади. Оила муносабатларига ўз куч ва ғайратини кўрсатмаган эркакдан эзилган ва қийналган аёл, бундай ҳаётдан қандай қутула олади? Албатта бундай вазиятда Ислом дини оила ҳуқуқ низомининг ўртага қўйган, ҳал қилиш йўлларидан бири бўлган мухолаъа орқалидир (Аёл мол эвазига ажрашишликни (талоқ қилишни сўраб) эридан истамоқлиги) .
Мухолаъа (ёки хулуъ) аёлнинг маҳр оладиганидан ёки идда нафақасидан воз кечиши, ёки бошқа бир бадал (фидя) бериши эвазига эридан ўзини талоқ қилишлик талабида бўлишидир.

ҲАДИСИ ШАРИФДАН ЎРГАНГАНЛАРИМИЗ

Оилада эр ва хотинлар ўртасида шиддатли бир бирлари билан умуман чиқиша олмайдиган ҳолатлар каби жиддий муоммолар, кескин вазият бўлмаган ҳолларда аёлнинг эридан талоқ сўрашлиги ҳаромдир.
Жиддий вазиятлар, тушунмовчиликлар ва турли муаммолар бўлган пайтда эр аёлни талоқ қилиб, ажрашишликлари машруъдир. Бироқ бундай ҳолатда эр-хотинларнинг ўртасини Қуръон ва суннатга мувофиқ ислоҳ қилмоқлик лозимдир.
 Эри жуда хунук бўлгани туфайли роҳатсиз, ҳузурсиз бўлган аёл, моддий бир манфаат эвазига (хулуъ йўли билан) ажрашишлик талабида бўлса бўлади.
Бундай ҳолда эрнинг аёли бир талоқ қилиши авлороқдир. Чунки пушаймон қилиб, эр хотиннинг бир-бирига қайтиши эҳтимоли бордир.
Пайғамбар (с.а.в)нинг ҳадисларида:
«Аллоҳга ҳалол қилингандан энг ёмони талоқдир» -дея келган (Абу Довуд, Ибн Можа) .
Ҳадис матнида ўтган «...Жаннатнинг ҳиди ҳаромдир» жумласи.
А) Жаннат ҳидини туйиш неъматидан ва лаззатидан маҳрум бўлади;
Б) Жаннат ҳидини илк ҳис қилган солиҳ мўъминлардан бўла олмайди, маъносида тушунилгандир.
1.    Бева аёл бошқа турмуш қурмай, ҳаётнинг машаққатларига чидаб, фарзандларини яхши тарбиялаб улғайтирса, бу иш унинг жаннатга киришига сабаб бўлади.
2.    Жаннатга киришда чиройли ва хунук аёл ажратилмайди. Бироқ гўзал юзли бева аёлнинг харидори кўп бўлади. Мана шу ҳолатда ҳаётнинг қийинчиликларига чидаб, ўз ҳаловати ва нафсоний хоҳишларидан воз кечиб, етим болаларининг келажаги учун қайғурган аёл янада кўпроқ савобга ноил бўлади ва охиратда юксак даражага эришади.
3.    Фазилатли амал – оз бўлса ҳам қийин ва давомли бўлган амалдир.
4.    Етимларни ҳимоя қилиш, ўстириш ҳамда уларни меҳру муҳаббат билан қучоқлаш Аллоҳ таоло ва Унинг Пайғамбари (с.а.в.) ташвиқ қилган солиҳ амаллардан биридир.
Жаноби Ҳақнинг:
 «Бас, энди Сиз (ҳам) етимга қаҳр қилманг!»( Зуҳо сураси 9-оят) деган иршодини тинглаган Расули Акрам (с.а.в.): «Мусулмонлар уйининг энг хайрлиси етимларга яхши муомала қилинганидир. Мусулмонлар уйининг энг ёмони эса, етимларга ёмон муносабат кўрсатиладиганидир. Етимни боққан киши жаннатда мен билан шу икки бармоғимдек яқин бўлади», (Ибн Можа, «Адаб», 6)  деб марҳамат қилганлар. Шунингдек, «Аллоҳим! Мен икки ожизнинг, яъни етим билан қиз боланинг (аёлнинг) ҳаққини ейиш гуноҳ ва ҳаром эканини инсонларга айтиб, уларни бундан қайтардим (Сен шоҳид бўл)», (Ибн Можа, «Адаб», 6, Аҳмад ибн Ҳанбал II, 439)  дея етим (Етимлик даври балоғатгача бўлган вақтдир. Расулуллоҳ (с.а.в.): «Балоғатдан кейин етимлик (тугайди) йўдир» (Абу Довуд, «Васоя» 9: Забидий «Ухуд-ъул-Жавоҳир II, 94) деб марҳамат қилганлар) ва қиз болаларга жиддий эътибор лозимлигини таъкидлаганлар. Расули Акрам (с.а.в.) оталари шаҳид бўлган болаларга доимо марҳамат кўрсатганлар. Асмо бинти Умайс (р.а.) шундай дейди:
«Жаъфар ва биродарлари шаҳид бўлганда, Расулуллоҳнинг (с.а.в.) ҳузурларига бордим. Ўша куни мен қирқта тери ошлаб, хамир қориб, болаларимни ювинтириб, хушбўйлик сургандим. Дарҳол Расулуллоҳ (с.а.в.): «(Жанг майдонида шаҳид бўлган) Жаъфарнинг болаларини ёнимга олиб келинг», дедилар. Мен дарров болаларимни Пайғамбарнинг (с.а.в.) ҳузурларига келтирдим. Пайғамбар (с.а.в.) уларни ҳидлади (ўпди)лар ва кўз ёш тўкдилар. Шунда мен:
– Ота-онам сизга фидо бўлсин, ё Расулуллоҳ! Нега йиғлаяпсиз? Ёки Жаъфар ва ҳамроҳларидан Сизга бирон хабар келдими? – деб сўрадим. Пайғамбар (с.а.в.):
– Ҳа, улар бугун шаҳид бўлишди, – дедилар» (Аҳмад ибн Ҳанбал, IV. 370) .
Расулуллоҳнинг (с.а.в.) сўз ва ҳаракатларидан ибрат олган мусулмонлар асрлар оша етимхоналар қуриб, боқувчиси бўлмаган болаларнинг моддий ва маънавий эҳтиёжларини таъминлаганлар. Бугунги кунда ҳам ўзларига узаладиган шафқатли қўлларни кутиб яшаётган қанча-қанча муҳтож болалар бор. Бундай болаларга ёрдам берадиган меҳрибонлик жамиятлари, ўрни келганда афсус билан айтиш жоизки, кутилган савияда эмас. Бу жамиятлар исломий маънода ислоҳ қилиниши ва ривожлантирилиши лозим. Ўғил болалар билан қиз болаларни алоҳида биноларга ажратиш ҳамда уларга нисбатан эътиборни кучайтириши, диний ва дунёвий билимлар билан биргаликда юксак ахлоқий тарбия берилмоғи даркор. Бу мавзуда, албатта, тегишли диний ташкилотларга улкан масъулият юкланади.
5. Жаннатга киришга васила бўлган етим(лар)ни боқиш, айни пайтда, Аллоҳнинг неъматларини қадрига етмайдиган бағритош инсонлар учун муомала усули эканини ҳам ўрганиб оламиз.
 Абу Дардо (р.а) шундай дейди: «Бир киши Пайғамбаримизга (с.а.в.) келиб, ўзининг бағритошлигидан шикоят қилади. Шунда Расулуллоҳ (с.а.в.) у кишига шундай насиҳат қилдилар: «Юрагинг юмшашини ва эҳтиёж сезган нарсангга эришишни истайсанми? У ҳолда етим (лар)га марҳаматли бўл. Уларнинг бошини сила ва ўзинг еганингдан унга ҳам едир, шунда кўнглинг юмшайди ва орзу қилган нарсангга эришасан» (Табаронийдан ривоят қилинган бу ҳадис саҳиҳдир. Қаранг: Муновий «Файзул қодир» I, 108) .

Фотима Сулаймон қизи