Асмоул ҳусна (Аллоҳ таолонинг гўзал исмлари)

• 

Подробности

Бўлим: Исмлар

Чиққан санаси: 02 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

Аллоҳ таоло айтади: “Аллоҳнинг гўзал исмлари бор. Бас, Унга ўша (исмлар) билан дуо қилинглар!” (Аъроф, 180).

“Аллоҳ – Ундан бошқа (ибодатга муносиб) илоҳ йўқ (бўлган) зотдир. Унинг гўзал исмлари бор” (Тоҳа, 8).

“(Эй Муҳаммад), “Аллоҳга дуо қиласизларми, Раҳмонга дуо қиласизларми, қайсисига дуо қилсангиз ҳам, бари бир. Гўзал исмлар Уникидир”, деб айтинг” (Исро, 110).

Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Аллоҳнинг тўқсон тўққизта исми бор. Ким уларни ёдласа, жаннатга киради. Албатта Аллоҳ тоқдир ва тоқни яхши кўради” (Имом Бухорий, Имом Муслим, Термизий, Насоий, Ибн Можа, Имом Аҳмад, Ибн Ҳиббон, Табароний ва Байҳақийривояти).

Имом Термизий, Ибн Ҳиббон, Табароний, Байҳақий, Ибн Мурадавайҳ ва Ҳокимлар Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан қилган ривоятда юқорида келтирилган ҳадис матнидан сўнг Аллоҳнинг тўқсон тўққизта исми саналган.

Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳу айтади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Аллоҳнинг бир кам юзта исми бор. Ким улар билан дуо қилса, Аллоҳ ўша (банда)нинг дуосини ижобат қилади” (Абу Нуайм ва Ибн Мурдавайҳ ривояти).

Ибн Аббос ва Ибн Умар розийаллоҳу анҳумолар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилишади: “Аллоҳнинг тўқсон тўққизта исми бор. Ким уларни санаса, жаннатга киради. Ўша (исмларнинг ҳаммаси) Қуръонда бордир” (Абу Нуаймривояти).

Абу Нуайм Муҳаммад ибн Жаъфардан қилган узун ривоятда ўша исмлар қайси сураларда келгани айтилган. Масалан, Фотиҳа сурасида бешта (Аллоҳ, Раб, Раҳмон, Раҳим, Молик) ва Бақара сурасида Аллоҳ таолонинг гўзал исмларидан ўттиз учтаси келгани айтиб ўтилган.

Қуйида ҳадис матнида келган Аллоҳнинг гўзал исмларини имкон қадар шарҳлашга ҳаракат қиламиз.

1. Аллоҳ

Ўз сифати ва зотида ягона бўлган, ибодат қилиниш учун энг муносиб, ундан бошқа ҳеч қандай илоҳ бўлмаган Яккаю Ягона Илоҳ. Аллоҳ исми У Зотнинг жамики гўзал исмларнинг маъносини ўзида жамлаган.

“Аллоҳ” лафзи аслида “Ал-илаҳу” шаклида бўлиб, бу ерда бир жинсдаги икки ҳарф ёнма-ён келгани учун у идғом қилинган.

Маълумки, араб тилида “ал” артикли “бирон нарсанинг ўз турида ягона эканлиги”ни англатади. Худди шунингдек, “Аллоҳ” ҳам “Ягона Илоҳ” маъносини англатади. Мазкур сўзни бошқа тилларга фақат “Аллоҳ” тарзида (масалан, русчада “Аллах”, инглизчада “Allah”) ўгириш лозим. “Худо”, “Тангри”, “Бог”, “God” сўзлари “Аллоҳ” маъносини ўзида тўлиқ акс эттирмайди.

2. Ар-Раҳмон

Ўта Меҳрибон, ўта карамли, кофирга ҳам, мўминга ҳам, барча махлуқотларга ризқ берувчи Зот.

“Раҳмон” сифати фақат Аллоҳ таолонинг Ўзигагина хосдир. Ундан ўзгаси бу сифат билан аталиши мумкин эмас.

3. Ар-Раҳийм

Меҳрибон, Раҳмли, Қиёмат кунида фақат мўминларни Ўз раҳматига олувчи, улардан Ўзига ҳақиқий иймон келтирганларнинг гуноҳларини авф қилиб, жаннатга киритувчи.

“Раҳийм” сифати “Раҳмон”дан хосроқ бўлиб, “Охиратда фақат мўминларга шафқат қилувчи” маъносини билдиради. Юқорида “Раҳмон” сифатини Аллоҳ таолодан ўзгага қўллаб бўлмаслигини айтиб ўтдик. Лекин “Раҳийм” Аллоҳдан ўзгаларга, жумладанПайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламга нисбатан қўлланилиши мумкин. Чунончи, “рожулун роҳийм” (раҳмдил киши) дейиш мумкин, аммо “рожулун роҳман” (ўта меҳрибон киши) деб бўлмайди.

4. Ал-Малик

Барча мулк ва тасарруфотларнинг ҳақиқий Эгаси, Ундан ўзга эга йўқ.

Бу сифат У Зотнинг хоҳлаган ишини қила олиши, хоҳлаган нарсасини яратиши мумкинлиги ва ҳоказоларни англатади.

5. Ал-Қуддус

Ҳар қандай айб, камчилик ва нуқсондан пок, мукаммал Зот. Мутлоқ қудсият ва муқаддаслик фақат У Зотгагина хосдир.

6. Ас-Салом

Нуқсонлардан саломат, пок, бандаларини ҳалокатлардан сақлаб, уларга омонлик, офият берувчи, хотиржамлик бахш этувчи.

7. Ал-Мўмин

Жамики бандаларига дунёда омонлик бахш этувчи, Охиратда эса жаҳаннам ўтидан фақат мўмин бандаларигагина омонлик берувчи; омонатга вафо қилувчи, бандаларига жаннат ҳақида башорат бериб, Қиёмат куни бунинг тасдиқи ўлароқ уларни жаннатга киритувчи.

8. Ал-Муҳаймин

Барча нарсани кузатиб турувчи, уларни Ўз ҳифзи-ҳимоясида асровчи, бандалари ва махлуқотларининг ҳар бир ҳолатидан – ҳаракат ва жим туришлари ҳамда бошқа жиҳатларини билиб турувчи; ҳар бир нарсага шоҳид бўлиб турувчи; махлуқотлар ишини тадбир қилувчи; амин, ишончли, ваъдасига вафо қилувчи.

9. Ал-Азийз

Куч ва қувват эгаси, ҳеч қачон мағлуб бўлмайдиган. Барча нарсадан Ғолиб келувчи.

10. Ал-Жаббор

Махлуқотлари устидан мутлоқ Ғолиб, уларга Ўзи хоҳлаган амр ва наҳийларни жорий қилувчи.

11. Ал-Мутакаббир

Улуғ, Азиз ва кибриё Эгаси; бандалар эга бўлган сифатлардан устун.

12. Ал-Холиқ

Аввал йўқ бўлган нарсаларни Яратувчи, ҳар бир нарсани аниқ ўлчов ва мезон билан халқ қилувчи.

13. Ал-Бориъ

Йўқдан бор қилувчи. Мазкур сифат “Холиқ” сифатидан кўра хосроқ саналади.

14. Ал-Мусоввир

Ҳар бир махлуқотига ўзига яраша, ўзга махлуқотлардан ажралиб турадиган даражада сурат берувчи; бандаларига оналари қорнида турган ҳолларида Ўзи хоҳлаган тарзда сурат, шакл берувчи.

15. Ал-Ғаффор

Ҳақиқий тавба ва истиғфор қилувчи бандаларининг хато, камчилик ва гуноҳларини доимий суратда кечириб турувчи, уларнинг нуқсонларни беркитувчи.

16. Ал-Қаҳҳор

Барча махлуқотларидан устун, уларга Ўзининг адолатли ҳукмини юргизувчи.

17. Ал-Ваҳҳоб

Бандаларига эваз ёки бирон ғаразни ният қилмаган ҳолида кўплаб неъмат ва инъомларни доимий суратда ато этувчи.

18. Ар-Раззоқ

Ризқларни яратиб, уларни махлуқотларига етказувчи, махлуқотларини доимо ризқлантириб турувчи.

19. Ал-Фаттоҳ

Бандаларига ризқ ва раҳмат эшикларини очувчи.

20. Ал-Алийм

Барча ҳодиса ва нарсаларнинг ботиний ҳамда зоҳирий, энг нозик ва энг катта жиҳатларигача Билувчи, илми мазкур нарсаларни мукаммал суратда қамраб олган Зот.

21. Ал-Қобиз

Ўз ҳикмати билан баъзи бандаларининг ризқини тор қилувчи, ўлим чоғида бандалар руҳини олувчи.

22. Ал-Босит

Ўз карами ва раҳмати билан хоҳлаган бандасининг ризқини кенг қилувчи, бандаларнинг ҳаётлик чоғларида жасадлари ичидаги руҳларини қўйиб юборувчи.

23. Ал-Хофиз

Кофир, мушрик ва осий бандаларнинг мартабасини пасайтирувчи. Пасайтиришни хоҳлаган нарсаларини пасайтира олувчи.

24. Ар-Рофиъ

Мўмин бандаларининг мартабасини баланд қилувчи, авлиё бандаларини Ўзига яқинлаштирувчи.

25. Ал-Муъизз

Бандаларидан кимни хоҳласа иймон йўлига ҳидоят қилиб азизу мукаррам қилувчи.

26. Ал-Музилл

Бандаларидан кимни хоҳласа, хору зор қилувчи, улардан иззат ва мукаррамликни олувчи.

27. Ас-Самийъ

Ҳар бир нарсани эшитиб турувчи. Бўлаётган ҳар қандай воқеа ва ҳодиса унинг эшитиши ва илмидан холи қолмайди.

28. Ал-Басийр

Ҳар бир нарсани кўриб турувчи, бўлаётган ҳар қандай ҳолат унинг кўриб туришидан четда қолмайди.

29. Ал-Ҳакам

Мутлоқ Ҳоким, ҳеч ким Унинг ҳукмига эътироз билдириб, қаршилик кўрсата олмайди.

30. Ал-Адл

Адолатли, мутлоқ адолат қилувчи.

31. Ал-Латийф

Лутф кўрсатувчи, карамли, мулойим, меҳрибон; ҳар бир нарсанинг ўта дақиқ ва нозик жиҳатларигача билиб турувчи.

32. Ал-Хобийр

Ҳар бир нарсанинг ҳам зоҳирий, ҳам ботиний жиҳатларидан хабардор бўлган Зот.

33. Ал-Ҳалийм

Бандаларининг исёнидан тезда ғазаби қўзимайдиган, уларга имкон берувчи, осий бандаларига азоб беришга шошилмайдиган, уларни фақат мавриди келгандагина жазоловчи.

34. Ал-Азийм

Инсон ақли ва тафаккури тасаввур қила олмайдиган даражада улуғ ва буюк.

35. Ал-Ғофур

Бандаларининг гуноҳларини кечириб, уларнинг айб-камчиликларини беркитувчи.

36. Аш-Шакур

Итоаткор, солиҳ амаллар қилувчи бандаларига ниҳоятда кўп миқдорда савоб берувчи, оз амал қилувчи бандаларига ҳам ният ва ихлосларига яраша кўп ажр-савоб берувчи.

37. Ал-Алий

Жуда олий мартабали; Унинг зоти ва сифатини тасаввур қилишга ақллар ожизлик қилади.

38. Ал-Кабийр

Араб тилида “кабийр” ва “соғийр” сўзлари бирон жисмнинг катта ёки кичик эканини англатади. Бу ерда эса ушбу сўз Аллоҳ таолонинг ўта улуғ, махлуқотларидан мутлоқ устунлиги, азалий, абадий Зот эканини англатиб келмоқда. Валлоҳу аълам.

39. Ал-Ҳафийз

Ўзи хоҳлаган муддат мобайнида махлуқотларини ҳалокатга учрашдан сақлаб турувчи.

40. Ал-Муқийт

“Ал-Муқийт” сифатининг биринчи маъноси “Ал-Ҳафийз” сифати билан бир хил. Иккинчи маъноси эса, “ҳар бир махлуқотига ўз насибасини берувчи”дир.

41. Ал-Ҳасийб

Кифоя қилувчи, махлуқотлари кифоя қиладиган даражада ризқлантирувчи; Қиёмат кунида бандаларини ҳисоб қилувчи.

42. Ал-Жалийл

Улуғлик сифатини ўзида жамлаган Зот; буюк, улуғ, олий.

43. Ал-Карийм

Карами ва саховати чексиз бўлган Зот, инъом қилиши билан У Зотнинг хазинаси камайиб қолмайди.

44. Ар-Роқийб

Ҳар бир нарсани кузатиб, билиб турувчи.

45. Ал-Мужийб

Бандаларининг ихлос ва хушуъ билан қилган дуоларини қабул қилувчи, уларга ижобат этувчи.

46. Ал-Восиъ

Раҳмати барча нарсадан кенг; хоҳлаган бандасининг ризқини кенгайтирувчи.

47. Ал-Ҳакийм

Ҳар бир тадбирини ҳикмат билан, мукаммал ҳолда амалга оширувчи.

48. Ал-Вадуд

Ўзининг валий ва солиҳ бандаларини яхши кўрувчи, улардан рози бўлувчи; валий ва солиҳ бандалари томонидан севилувчи.

49. Ал-Мажийд

Шуҳрати ниҳоятда чексиз, қадри баланд; карамининг чеки йўқ, ўта сахий Зот.

50. Ал-Боъис

Мазкур сўзнинг икки хил маъноси бор. Биринчиси “тирилтирувчи”, иккинчиси “юборувчи”дир. Шу нуқтаи назардан Аллоҳ таолонинг мазкур гўзал исмини “бандаларига пайғамбарлар юборувчи; Қиёмат кунида барча махлуқотлар ўлганидан сўнг уларни қайта тирилтирувчи” деб изоҳлаш мумкин.

51. Аш-Шаҳийд

Ҳар бир бўлаётган нарса ва ҳодисанинг устида ҳозир бўлиб турувчи, бирон нарса Унинг гувоҳлиги ва шоҳидлигидан четда қолмайди.

52. Ал-Ҳаққ

Мавжудлиги ҳақиқатан тасдиқланган Зот; Ҳақ зот; Ҳақни зоҳир қилувчи Зот.

53. Ал-Вакийл

Бандаларининг ишларини амалга ошириб, уларга манфаат етказишга кафил бўлган Зот.

54. Ал-Қовий

Куч-қувват эгаси бўлган, бирон амални бажаришга заифлик қилмайдиган Зот. Аллоҳ мутлоқ қудрат Эгасидир.

55. Ал-Матийн

Ўта қувватли ва матонатли Зот. Бирон ишни амалга оширгач, уни чарқоқ ҳам, заифлик ҳам тутмайди. “Ал-Матийн” сифати одатда “Ал-Қовий” билан ёнма-ён келади.

56. Ал-Валий

Ёрдам берувчи; валий бандаларини яхши кўрувчи; бутун оламдаги махлуқотларининг ишларини бошқариб, таваллий қилиб турувчи Зот.

57. Ал-Ҳамийд

Ҳар қандай ҳолатда, ҳар қандай шароит ва замонда ҳамду санога энг муносиб Зот; бандалари томонидан тинимсиз мақталиб туриладиган Зот.

58. Ал-Муҳсий

Ҳар бир нарсани Ўз илми билан ҳисобга олувчи, илми барча нарсани қамраб олган, ҳар бир нарсанинг энг дақиқ – нозик жиҳатларини ҳам, эътиборга молик бўлган аҳамиятли томонларини ҳам инобатга олувчи.

59. Ал-Мубдиъ

Ҳар бир нарсани ўхшаши ва мисли йўқ бўлган даражада аввалдан Яратувчи, бор Қилувчи.

60. Ал-Муъийд

Махлуқотлари ҳаёт бўлиб турган ҳолларида уларни ўлимга қайтарувчи, яъни ўлдирувчи, сўнгра Қиёмат кунида уларни тирилтириб, яна ҳаётга қайтарувчи.

61. Ал-Муҳйий

Қиёмат кунида ўликларни қайтатирилтирувчи, уларга жон – ҳаёт ато этувчи.

62. Ал-Мумийт

Ўлимни яратувчи ва хоҳлаган бандасининг жонини хоҳлаган вақтида олувчи.

63. Ал-Ҳайй

Доимо тирик, зинҳор ва ҳеч қачон ўлмайдиган Зот. Боқийлик фақат У Зотгагина хосдир. Ўлим ва фонийлик эса фақат махлуқотларгагина хос бўлиб, бу сифатларни Аллоҳга нисбат бериб бўлмайди. Аллоҳнинг ҳаётлиги бандалар ҳаётидан тубдан фарқ қилади.

64. Ал-Қоййум

Ўз-ўзидан қоим бўлувчи ва бошқаларни ҳам қоим қилувчи; ҳар бир нарсанинг устида гувоҳ бўлиб турувчи. “Ал-Қоййум” сифатида одатда “Ал-Ҳайй” билан бирга келади.

65. Ал-Вожид

Хоҳлаган нарсасини хоҳлаган вақтида топувчи; ҳеч қачон фақир бўлмайдиган даражада бой Зот.

66. Ал-Можид

Шон-шуҳрат Эгаси, қадри баланд; карамли ва сахий Зот. Мазкур исмнинг муболаға шакли “Ал-Мажийд”дир.

67. Ал-Воҳид

Ягона, битта, ёлғиз, шериги бўлмаган Зот. Аллоҳ таолонинг азалда ҳам шериги бўлмаган, бундан кейин ҳам Унинг шериги бўлмайди, У Зот ўз сифати ва зотида, илоҳликда ва ибодатга муносибликда Яккаю Ягонадир.

68. Ас-Сомад

Салаф уламолар “ас-Сомад” сифати бир неча маъноларни англатишини айтиб ўтганлар. Жумладан, мазкур сифат “мутлоқ Ҳоким”, “доимий барҳаёт турувчи”, “ҳеч кимга ҳожати тушмайдиган, аксинча махлуқотларининг ҳожати У Зотга тушади, яъни Ҳожатбарор” маъноларини ифодалайди.

69. Ал-Қодийр

Ҳар бир нарсага қодир бўлган Зот, хоҳлаган ишини қилишдан ожиз эмас. Ҳар қандай турдаги иш Унга осон ва енгилдир.

70. Ал-Муқтадир

“Ал-Қодир” исмининг муболаға шакли. Яъни, мазкур исм “қудратда чексиз, ниҳоятли куч-қудратга эга” маъноларини англатади.

71. Ал-Муқоддим

Хоҳлаган нарсасини олдинга суриб, уларни ўз жойига қўювчи, ким ёки нима олдинга сурилишга муносиб бўлса, олдинга суради.

72. Ал-Муаххир

Хоҳлаган нарсасини ортга суриб, уларни ўз жойига қўювчи, ким ёки нима ортга сурилишга муносиб бўлса, ортга суради.

73. Ал-Аввал

Бошланишининг аввали бўлмаган Зот, барча нарсадан аввал бўлган Зот. Аллоҳ таоло махлуқотлар яратилмасидан олдин ҳам бўлган. Дунёдаги банча тирик мавжудотлар ва жонсиз нарсалар, хуллас барча махлуқотлар “Ал-Аввал” сифатли Аллоҳ томонидан яратилган.

74. Ал-Охир

Махлуқотлар ўлиб кетганидан сўнг ҳам боқий қолувчи, ҳеч қачон ўлмайдиган, охири бўлмаган Зот.

75. Аз-Зоҳир

Барча нарсадан устун, олий; атроф-муҳитдаги нарсалар ва ҳолатлар Унинг зоҳирлигига далолат қилувчи Зот. Ҳақиқатан, ақл юритиб, теран назар ташлаган киши Аллоҳнинг борлигига ва У Зот Яккаю Ягона эканини фаҳмлаши шубҳасиз. Зеро, У Зотнинг мавжудлиги очиқ-ойдиндир.

76. Ал-Ботин

Махлуқотлар назаридан беркинган, уларга кўринмайдиган Зот. Чунончи, кўз билан У Зотни кўриб бўлмайди.

77. Ал-Волий

Барча нарсанинг Эгаси, уларни тасарруф этувчи Зот.

78. Ал-Мутаъолий

Бандаларнинг У Зотга нисбатан айб тақашларидан Олий, бошқа бандаларнинг ҳамду саноларидан олий. Яъни, кофир ва мушрикларнинг Аллоҳ таолога нисбатан нолойиқ туҳматлари У Зотнинг шаънига путур етказмайди, мўмин бандаларининг ҳамду санолари эса У Зотнинг улуғлиги ва поклигини зиёда қилмайди. Чунончи, бандаларининг туҳматлари, ҳамду санолари Аллоҳ таолога зарар ҳам, фойда ҳам келтирмайди. У Зот бандаларининг амаллари ва айтаётган гапларидан Олийдир, Устундир ва Беҳожатдир.

79. Ал-Барр

Бандаларига чексиз яхшиликлар қилувчи, лутфу карами ва эҳсонининг чеки бўлмаган Зот.

80. Ат-Таввоб

Бандаларининг ихлос билан қилган тавбаларини қабул қилувчи.

81. Ал-Мунтақим

Ғазабини қўзғаган бандаларидан интиқом олиб, уларни жазоловчи. Лекин У Зотнинг жазолаши зулм эмас, балки адолатидандир.

82. Ал-Афувв

Бандаларининг гуноҳу маъсиятларининг кенг раҳмати билан кечириб юборувчи. Мазкур сифат “ал-Ғофур” сифатидан ҳам кучлироқдир, зеро “Ал-Ғофур” бандалар гуноҳларини беркитиш маъносини англатса, “Ал-Афувв” уларнинг гуноҳларини кечиришни, маҳв қилиш, яъни ўчириб ташлашни англатади.

83. Ар-Роувф

Ўта Меҳрибон, ниҳоятли Шафқатли, Раҳмли Зот.

84. Маликул мулк

Мулк эгаси, ишларни Ўзи хоҳлаган тарзда амалга оширади, Унинг ҳукмига қарши борувчи йўқ; мутлоқ тасарруф қилувчи.

85. Зул жалали вал икром

Улуғлик ва карам эгаси.

86. Ал-Муқсит

Адолатли бўлган Зот. Аллоҳ Ўз ҳукмида ҳам, жазо бериши ва маҳрум қилишида ҳам адолатлидир. Бандаларига ноҳақ зулм қилмайди. Уларни гуноҳларига яраша жазолайди, яхши ишларига мувофиқ тақдирлайди.

87. Ал-Жомиъ

Махлуқотларни ҳисоб қилинишлари учун Қиёмат кунида маҳшаргоҳга жамловчи.

88. Ал-Ғоний

Бошқаларнинг У Зотга эҳтиёжлари тушади, Аллоҳнинг эса ҳеч кимга ва ҳеч нарсага эҳтиёжи тушмайди.

89. Ал-Муғний

Беҳожат қилувчи, бой қилувчи, бандалари орасидан кимни хоҳласа, ўшани бой қилиб қўяди.

90. Ал-Мониъ

Ўзига итоат этувчи мўмин бандаларини ҳар хил кулфат ва қийинчиликлардан асровчи, уларни балолардан қутқарувчи; хоҳлаган бандасидан кенг ризқни ман қилувчи.

91. Аз-Зорр

Зарар нарсаларни ҳам яратувчи, У Зот яхшини ҳам, ёмонни ҳам, фойдалини ҳам, зарарлини ҳам яратади ва шу орқали хоҳлаган махлуқотларига Ўз ҳикмати ила зарар етказади. Аллоҳнинг зарар етказиши бандаларга қилинган зулм эмас, балки “Аз-Зорр” сифатининг маъноси бандаларга зарар етказувчи нарсаларни ҳам Аллоҳ яратишидир.

92. Ан-Нофиъ

Хоҳлаган бандасига манфаат келтирувчи.

93. Ан-Нур

Кўзи ожизлари унинг нури билан кўрадилар, маънавий сўқирлар эса унинг ҳидояти ила Тўғри Йўлни топадилар; Ўзи зоҳир бўлувчи ва ўзгаларни ҳам зоҳир қилувчи; осмонлар ва Ернинг нури.

94. Ал-Ҳодий

Хоҳлаган бандасини Тўғри Йўлга йўлловчи, ҳидоят берувчи.

95. Ал-Бадийъ

Ўхшаши йўқ бўлган нарсаларни йўқдан бор қилувчи.

96. Ал-Боқий

Доимо боқий турувчи, фонийлик сифатидан холи бўлган Зот.

97. Ал-Ворис

Барча махлуқотлар ўлиб кетганидан кейин ҳам боқий қолувчи Зот.

98. Ар-Рошийд

Хоҳлаган бандасини Тўғри Йўлга, рушду ҳидоятга бошловчи.

99. Ас-Собур

Ўта сабрли Зот. У осий ва гуноҳкор бандаларини жазолашга, улардан интиқом олишга шошилмайди, балки уларга узоқ муддат имконият беради, ҳидоят Йўлига юриб, ўзларини ислоҳ қилишлари учун шароит яратади.

Мазкур исм “Ал-Ҳалим” сифати билан маънодош саналади. Фақатгина “Ас-Собур” сифатида гуноҳкор бандалар жазодан бутунлай қутулиб қолишлари ирода қилинмайди, “Ал-Ҳалийм” сифатида эса бандаларга азобдан омонлик бериш маъноси ўз аксини топган.