Қизиқчилик

• 

Подробности

Бўлим: Фатволар

Чиққан санаси: 17 Июнь 2015

(Нашр қилинган санаси)

САВОЛ: Ҳадисда ўқишимча, инсонларни кулдириш учун ёлғон ишлатиш мумкин эмас. Лекин қизиқчилар ҳаётда бўлган воқеъалар билан бирга ёлғондан тўқилган латифалар билан ҳам одамларни кулдиришади-ку, шундай ҳолатларда мусулмон одам тингламаслиги керакми? Ваҳоланки, тингловчи айтилаётган гапларнинг рост ёки ёлғонлигини билмайди.

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Бу ерда маълум таълимотларни билишимиз керак. Ҳазил-мутойиба пайтида ёлғон нарсаларни қўшмаслик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг одатлари бўлган. У зоти бобаракот ҳам баъзи пайтларда ҳазил-мутойибаларни қилганлар. Лекин буларнинг ҳаммаси рост ва ҳақийқат бўлган. Агар биринчи бор эшитган кишида тушун-мовчилик ҳолати бўлса ҳам, лекин аслини суриштириб келганда, ҳақийқат эканлиги маълум бўлади.
Мисол учун, бир киши келиб, Расулуллоҳ сол-лал­лоҳу алайҳи васалламдан:
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васал-ламнинг ҳузурларига келиб:
«Ё Расулаллоҳ! Мени миндиинг», – деди.
«Албатта, сени туянинг боласига миндира-ман», – дедилар.
«Ё Расулаллоҳ! Туянинг боласини нима қиламан?!», – деди.
Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васал-лам:
«Туяни туя туғади-да!», – дедилар».
Термизий ривоят қилган.
Ҳасандан ривоят қилинади:
«Бир кампир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб:
«Ё Расулаллоҳ! Аллоҳга дуо қилинг, мени жаннатга киритсин», – деди.
«Эй Умму Фалон! Жаннатга кампир кирмай-ди», – дедилар. Шунда кампир йиғлаб қайтиб кетди. Бас, у зот: «Унга айтинглар, Жаннатга қари ҳолатда кирмайди», – дедилар».
Термизий ривоят қилган.
Шунга ўхшаган ҳазил-мутойибаларда ҳам фақат ҳақийқат бўлган. Энди қизиқчиларнинг гапларига келадиган бўлсак, ёлғон ва кишиларга озор етказадиган даражада беодоблик маъноларидаги нарсалар бўлса, айтишдан ҳам, тинглашдан ҳам эҳтиёт бўлиш керак. Аммо юқоридагига ўхшаш латиф сўзлар, кишилар заковатини бироз қўзғайдиган ҳолатлар бўлса, жоиз. Умуман, бу маънода ниҳоятда эҳтиёт бўлиш керак. Валлоҳу аълам.