Muslima.Uz

Маънавиятни шакллантиришда оиланинг ўрни

Подробности

Бўлим: Долзарб мавзу

Миллатнинг маънавиятини шакллантириш ва юксалтиришда оиланинг ўрни ва таъсири алоҳида аҳамият касб этади. Инсон одамийлик фазилатлари, одоб-ахлоқ ва илк тарбияни шубҳасиз  оилада кўради. Оиланинг бош бўғини эса албатта, ота-она. Ота-она фарзандига ҳар томонлама, жумладан, маънавият ва маърифат борасида ҳам  ибрат бўлиши шарт. Зеро, донишманд ўзбегимиз айтади: “Қуш уясида кўрганини қилади.” Эътибор беряпсизми, кўрганини дейиляпти, эшитганини эмас! Фарзандингизга “китоб ўқи!”, “шеър ёдла!” “бу қўшиқни эшитма, мана бунисини эшит”, “у фильмни кўрма, бунисини томоша қил” қабилида буйруқ бергандан кўра, унга ёшига мос, дунёқарашининг кенгайишига, келажак ҳаётига асқотадиган китоблар совға қилиш, шунингдек, кино, театр, музейлар каби маданий ҳордиқларга ўзингиз олиб борганингиз яхшироқ самара беради.  Хўш, сиз қачон кундалик ташвишлардан, тирикчилик югур-югурларидан вақт орттириб, фарзандларингизни етаклаб, оилавий бўлиб театр ё музей томошаларига боргандингиз?..

Ҳатто эслай ҳам олмаяпсиз а? Ҳа, ҳаёт ташвишларидан жилла қурса, икки соат вақт ажратиб фарзандларимизнинг маънавий дунёсини бойитиш, дунёқарашини юксалтириш, аждодлардан қолган бой маданий меросимизни болаларингизга танитиш учун ўзинмизни бағишлай олмаймиз... Хўш, фарзандимиз маънавий тарбияни кимдан ўргансин? У аждодларидан қолган маданий мерос ҳақида кимдан маълумот олсин, Тўғри, таълим муассасаларида ўқитувчилар бошчилигида ўқувчи ёшлар музей, театр ва киноларга олиб борилади. Аммо, юқорида айтганимиздек, инсоннинг комил инсонга хос туйғулари шаклланиши учун оила муҳити соғлом бўлиши керак. Маънавий соғлом оиладан эса жамиятга юксак маънавиятли, ақлли, билимли, доно кишилар етишиб чиқади.

Бугун Мир Алишер Навойи Ҳазратларининг таваллуд айёми. Бу зотнинг миллатимиз маънавияти, тилимизнинг ривожи борасидаги хайрли амаллари асрлар оша оҳорини тўкилмай авлоддан авлодга мерос ўтаётгани ҳеч кимга сир эмас. Азиз ватандош, сиз Навойи ҳазратларининг таваллуд айёмлари, нафақат бу тарихий сана муносабати билан, умуман, ҳеч бўлмаганда йилда икки-уч бора фарзандларингиз даврасида у зотни хотирлаганмисиз? Шаҳримизда Навоий ҳазратларининг номи билан аталадиган хиёбон, театр, метро бекати ва албатта музей мавжуд. Сиз фарзандларингизни етаклаб, номлари келтирилган масканларга борганмисиз? Айнан шу жойда туриб, фарзандингизга Навойи бобомиз ҳақида ўз билганингизча гапириб берганмисиз?..
Агар ҳозирга қадар бу юмушни адо этмаган бўлсангиз, унда сиз учун эртага ажойиб имконият. Дам олиш кунлари Навоий бобомизнинг таваллуд кунлари муносабати билан уларнинг бой адабий мерослари сақланажак маскан- музейга болаларингиз ва албатта ўзингиз учун сайёҳат уюштирсангиз ҳам руҳингизда енгиллик сезасиз, ҳам фарзандингиз дунёқарашида янгича бир олам кашф этасиз. Нима дедингиз?..

Эҳтиёт бўлинг, товламачи!

Подробности

Бўлим: Долзарб мавзу

Кейинги пайтларда одамлар орасида товламачиларга алданиб қолган, бор-будидан айрилиб, тўрт томонга чопиб юрганлар ҳақида тез-тез эшитиб қоляпмиз. Тўғриси, шу вазиятга тушганларга рўпара келсам, мен товламачини эмас, ўша товламачига «илиниб» қолган одамлардан кўпроқ жаҳлим чиқади. 

Ҳақиқатдан ҳам, ўз қўллари билан топган-тутганини тутқазиб юборишади-ю, сўнг орқасидан «шўрлик» товламачини қарғаб, гўрига ғишт тиқиб юришади. Бу қайси мантиққа тўғри келади?! Бундоқ ўйлаб қараганда, товламачи ўғри эмас-ку, а, тўғрими?
Бир талаба йигит курсдош ўртоғига орага тушиб, бошқа бир оғайнисининг отасидан пул қарзга олиб беради. Гарчи курсдоши билан яқин бўлишса-да, ўзича орага тушган «ҳожатбарор»нинг мияси ишлаб, дўстидан тилхат ёздириб, уни нотариусдан ўтказиб, расмийлаштириб қўяди. Орадан икки йилдан ошиқ вақт ўтиб кетса-да, уч ой муддатга олган омонатини қайтариш қарздор йигитнинг хаёлига келмайди. Бу орада қарз берган одамлар бир неча марта орага тушган йигитнинг уйига бориб, ота-онаси билан жанжаллашади, тортишишади ва охир оқибатда, йигитнинг шўрлик уйидагилари емаган сомсасига пул тўлагандек ҳалиги одамнинг қарзини узишади. Эндиликда «ҳожатбарор» йигит курсдоши билан судлашиб, пулини сўраб юрибди. Қонун томонидан у ҳақ, пул берган бўлса, уни қонуний расмийлаштирган, ундириб олади, дейсизми? Гапингиз тўғри, аммо шу икки йил мобайнидаги асаббузарликлар, оиладаги можаролар, маҳалла-кўйчиликдаги гап-сўзлар-чи?! Авваламбор, ўзида йўқ экан, бировларнинг орасига тушиб қарз олиб беришга бало бор эканми?
Яна бир ҳолат: бир қизга нуфузли олий ўқув юртига киритиш ваъдасини берган номаълум шахс, ундан салкам уч минг АҚШ долларига яқин маблағни олади. Пул қўлига теккан заҳоти, товламачи «қуённинг расмини чизади»-ю, ҳеч қаерда кўринмайди. Қизнинг талаба бўлиш орзуси армонга айлангани камдек, не азобда топган пуллари ҳам «қанот қоқиб» кетади. Яна сарсонгарчилик, оворагарчилик, югур-югур, асаббузарлик. Ҳеч қанақа тилхати ҳам, ҳужжати ҳам йўқ экан. Фақат билгани товламачининг исмию, маҳалласи. Шукр, қонун ҳимоячилари бор экан. Қизнинг даъвоси қониқтирилиб, пули ундирилиб берилади. Бироқ, яна юқоридаги мулоҳазамиз — дуч келган одамга, сени ўқишга киргизиб қўяман, деса ишониб, анча-мунча пулни қўлига тутқазган қизнинг ўзига ҳам жавобгарлик тайинланса яхши бўларди. Ахир, товламачиларнинг товламачи бўлишига ҳалиги талаба йигиту институтда ўқишни орзу қилиб, бундай имкониятни «туҳфа» этишни ваъда қилган одамга ишонган қизга ўхшаган лақмалар сабаб эмасми?! Қўзичоқ чўпон ҳимоясидаги  қўрадан ўзбошимчалик қилиб қочиб чиқиб кетмаганда, кўл бўйида тишларини ғижирлатиб ўлжа излаётган оч бўрига ем бўлмасди, а лаббай?!
— Бир қиз билан танишдик, иш юзасидан тез-тез мулоқотда бўлардик, - дейди нуфузли ташкилотда ишлайдиган бир йигит. - Шаҳардаги мактабларнинг бирида ўқитувчилик қиларди, унинг камтаринлигини, меҳнатсеварлигини ҳурмат қилардим. Ҳақиқатдан уни бир бор кўрган одам, мўмин-қобил, Худодан қўрқадиган муслима қиз деб ўйлаши табиий эди. Қиз узоқ  вилоятдан бўлгани учун, баъзида пулга эҳтиёж сезиб қолганида, қарз бериб турардим. Бу ҳолатлар такрорланавериб, унга берган қарзларимни ҳисобласам, бир ярим миллионга етиб қолибди-да. Бу орада негадир у билан боғланолмай қолдим. Қўнғироқ қилсам, рақами ўчирилган деяпти. Ишхонасига излаб борсам, ҳатто бўшаш учун ариза ҳам ёзмай, вилоятига кетворибди. Нима қилишга бошим қотди. Аввало, оиламнинг, бола-чақамнинг ризқидан қийиб, аллақаердаги қизга ёрдам берганимдан хафа бўлиб, ўзимни койидим. Сўнг эс-ҳушимни йиғиб, бошқа бундай номаъқулчиликни қилмасликка аҳд қилиб, ҳалиги қиз билан ижара уйда бирга яшаган дугонасидан ёрдам сўрадим. У ҳам менга ўхшаб анча пулига куйиб юрган экан. Дугонасига қўнғироқ қилиб, олган қарзларини қайтаришни сўраса, мактабдан ойлигимни олавер, шу билан узилишамиз, деган экан. Уй манзили, телефон рақамини олиб, бир амаллаб ўзи билан боғландим. Яна эрта бераман, индин бераман, деб алдашга, қочишга уринаяпти. Охири, хайрли мақсад учун ёлғон ишлатишга мажбур бўлдим. Қизга агар бир ҳафта муддат ичида қарзларини қайтармаса, ички ишлар ходимлари билан биргаликда ота-онасининг иш жойи, маҳалласига хотиним билан бирга боришни айтдим. Ҳатто, муносабатларимизни хотиним бошқача тушунибди, у ўйнашингми, нега шунча пулни бериб юборгансан, деб жанжал кўтарди, деганимдан кейин, пулни топиб беришга ваъда берди. Чиндан ҳам, бир ҳафта ичида пулимни тўлиғича қайтариб олдим…
Талаба билан талабаликни орзу қилган қизни содда, тажрибасиз десак, давлатнинг нуфузли идораларидан бирида, ўзига яраша тажрибага, ҳаётий қарашга эга бўлган, кўпни кўрган кишининг бу ишига қандай қарайсиз?! Ўша қиз бир ярим миллион пулни бир мартада олмагандир, ҳарқалай?! Бир-икки марта сўраганида, нега аввалги қарзларимни қайтармасидан, яна сўраяпти, деган хаёлга бормадиларми олийҳиммат, валломат ака?! Кейин ким ёмон, товламачи ёмон. Ҳа барака топгур, сен алданмасанг, эҳтиётингни билиб юрсанг, ўшалар ҳам мажбуран алдашмайди-ку! Тўғри, муҳтож одамга қарз бериш, имкони борида қўллаб юбориш савоб амаллардан, бироқ, бир нарсани унутмаслик керакки, қарз - кунлик эҳтиёжни қондириш учун, очликдан ҳолдан тойиб, йиқилиб қолмаслик учун сўралади. Бундай муҳтожларга ёрдам берганни Худо ҳам қўллайди. Менимча, танимаган-билмаган кишисига пул бериб, ортидан товламачига алдандим, одамлар Худодан ҳам, бандасидан ҳам қўрқмайдиган бўлиб кетишибди, деган гапларни гапириб юрганлар мулоҳазаларимизни чуқурроқ мушоҳада қилиб кўрадилар ва тегишли хулосага келадилар.

САМИРА

Аёлни аёлдай яшатиш керак!

Подробности

Бўлим: Долзарб мавзу

Яратган ўзи суйган бандасигагина кўнглидаги инсон билан умргузаронлик қилиш саодатини насиб этади. Устоз Қутлибека Раҳимбоева ва Миразиз Аъзам ана шу бахтга мушарраф бўлган жуфтлардан. Шахсий ҳаётда ҳам, ижодда ҳам бир-бирларини қувватлаб, ардоқлаб яшаётган бу икки ижодкорнинг ҳаётий тажрибалари билан яқиндан танишиш мақсадида истеъдодли таржимон, шоир Миразиз Аъзам ва Ўзбекистонда  хизмат кўрсатган маданият ходими, “Шуҳрат” медали соҳибаси Қутлибека Раҳимбоеваларнинг хонадонида бўлдик.

ОТА ТАРБИЯСИДА ГАП КЎП

— Никоҳ билан бунёд бўладиган оила бир умрлик фидойи меҳнат билан қуриладиган қалъага, қўрғонга ўхшайди. Бу масалада бир кун, икки кун меҳнат қилиб, «Мана, бўлди энди», деб ташлаб қўйиб бўлмайди. Оилам мустаҳкам бўлсин десанг, қалбингда бир умрга етадиган меҳр-муҳаббатинг, бир умрга етадиган сабр-бардошинг, танангда куч-қувватинг бўлиши керак. Меҳрсизлик, лоқайдлик, дангасалик — оилани ёғоч қуртидай ич-ичидан емирадиган иллатлар, — дейдилар устоз  Қутлибека  ая Раҳимбоева. — Хонадон хотиржам, оила мустаҳкам бўлмоғи учун эркак ва аёл бирдек масъул. Аёл хонадон покизалиги, меҳмоннавозлик санъати, фарзандларнинг ширин еб-ичиб, тоза кийиниши учун масъул ҳисобланса, эркак рўзғорнинг бут бўлиши, ўғил-қизларнинг ор-номуси, чиройли одоби, ҳаётда ўз ўрниларини топиши учун жавобгар. Аксарият давраларда «тарбия учун она-  масъул», деган гаплар қулоққа чалиниб қолади. «Онаси яхшининг бари яхши», дейишади. Эҳтимол, қай ўринларда бу фикр ҳам ўзини оқлар, лекин оилада отанинг ўрни баланд бўлса, жайдари тилда айтсак, отанинг айтгани айтган бўлса, албатта, гап оталик вазифаларини тушунадиган, ҳамиятли эркаклар ҳақида кетяпти, ўша оилада муаммо камроқ бўлади. Бежизга бировнинг, айниқса, қиз боланинг нуқсони ҳақида гап кетса: «Ота тарбиясини олмаган-да, нима дейсиз…»   деб қўйишмайди.
Устознинг мулоҳазаларида жон бор. Ота масъулиятини унутмаган, она отани қадрлаган хонадонда улғайган фарзандларнинг юриш-туришида, одобу ахлоқида нуқсон сезмайди киши. Башарти, шундай оила болаларининг бирортаси билиб-билмай қалтис қадам ташлаб қўйса ҳам, дарров хатоларини тўғрилаб, ўзини ўнглашга киришади. Қолаверса, ота тарбиясини кўрмаган, отанинг ўрни, ҳурмати бўлмаган хонадонда улғайган ўғил-қизларнинг катта ҳаётда йўлини топиб кетиши мушкул. Кўча-кўйда беҳаё оҳанжамалар қилиб юрган қизлар, шаллақи хотинлару мардлик ўзанидан узоқлашган йигитларни кўриб қолганингда, беихтиёр, ўша хонадондаги маънавий муҳитни англаб етади киши.

АЁЛ— ЭРКАКНИНГ ОРИ...

— Аёллар юзидан чекинаётган назокат, аёллик ибосининг тобора емирилаётганига  кўникиб қолмаяпмизмикин, — деб сўраймиз устоздан.
Қутлибека  ая бироз оғринган кўйи ўйга толдилар ва мулоҳазали оҳангда шундай дедилар:
— Аёл — эркакнинг орияти, номуси. Оиланинг синчи. Аёл ўз ихтиёри билан адашмайди. Аёл тўқликка шўхлик қилиб ахлоқий таназзулга тушмайди. Аёл хато қилади, лекин унинг илк хато қадамига кимдир сабабчи бўлади. Агар қиз бола  уйидан илк бор кўкрагини очиб, чиқаётганда отаси, оғаси ё маҳалланинг ориятли йигитлари (бунга уларнинг маънавий ҳуқуқи бўлиши керак, биринчи галда, ўзлари ориятли бўлиши шарт) унинг йўлини кесса ёки аёл биринчи бор эркакча сўкинганда бозорда ёнма-ён турган эркакда уни уялтирадиган ҳайбат бўлса, аёллардаги  назокат ҳам, латофат ҳам сақланади... Тирикчилик кўйида дағал ишларни қилаётган аёл ўз ишининг бир қисмига айланади. Гиёҳванд модда сотдими, унинг ичига жиноят руҳи киради. Ароқ сотдими, шайтон киради ичига. Аёлларини латофатли, назокатли ҳаётга ошно қилиб қўйган қай эркакнинг аёлидан ибо, ҳаё кўтарилибди?! Аёлни аёлдай яшатиш керак. Бу гапим — аёлни зар-зеварга, ипакка буркаб, қази-қарта билан боқиш керак деганим эмас! Унга бекорга «гулим», «ойим», дея мурожаат қилишмайди шоир боболаримиз. Уларни гулдай севиш, гулдай меҳр бериш керак! “Аёлда аёлга хос фазилатларни чеклаб, эркаклик хислатларини кучайтириш унга зиён етказиш демакдир”, деган эди француз адиби Ж.Ж.Руссо. Мен аёлни қоралаганларни ёмон кўраман. Аёл бу дунёга она бўлиш учун, эркакка ҳарорат бахш этиш учун келган. Аёл бўлмаса севги, ширин дард, куйиш бўлмайди. Соғинч, висол орзуси бўлмайди. Аёлларга аёллик учун имкон берилса, у ҳеч қачон ҳеч кимнинг юзини ерга қаратмайди...

“ШОИРЛАР ЮЛДУЗ ЧЎҚИЙДИ”

Икки ижодкордан ташкил топган хонадонга разм солиб, англаганимиз шу бўлди-ки, устозларнинг икковилари ҳам меҳнаткаш одамлар. Ҳалол меҳнат билан ризқ топишади. Ҳеч кимга ҳасад қилишмайди. Эътиқоди, меҳнати билан юксалган одамларга ҳаваси баланд. Кимдир уларнинг кўмагига эҳтиёжманд бўлса, қўлидан келганича, қўллашади. Дўстларини қадрлаб, субутсизлар, яхши еб-ичиш учун инсоний ғурурини ерга уриб яшаётганларга ачинишади. Бир сўз билан айтганда, Аллоҳ уларга насиб этган саодатдан сурурланиб яшаётган бахтли оила. Жуфтликнинг ўзаро ҳурмат-эҳтиромлари, бир-бирларини сўзсиз тушунишларига ҳавас қилади киши. Устоз ҳамкасбларимизнинг ҳаёт йўллари ҳам бир текисда равон кечганмикин? Боз устига икковлари ҳам ижодкор. Ижодкор аҳлининг табиати, кўнгли нозик бўлади. Рўзғор ташвишларини енгиб ўтиш қийин кечмаганмикин? Хаёлимиздан кечган ўйларни тилимизга кўчириб, хонадон соҳибларига юзланамиз.
— Яшаш ўзи, маълум маънода, машаққатлардан иборат. Албатта, бизнинг бу яшаётган кунларимизга шукронамиз кўп. Чунки биз истиқлолдан аввалги ҳаётда ҳам яшаганмиз. Камситилишлар, ноҳақликларни кўрганмиз. Ўз тилимиз, ўз бойлигимиз, ўз қадриятларимизга эгалик қилолмай иложсизлик исканжасидаги кунлар олдида бугунги юришимиз, хон юриш, хоразмча лаҳжада ифодаласам. Иккала ижодкорнинг бир хонадонда яшашининг осон ва қийин тарафлари бор. Осони шуки, иккови ҳам кўпроқ маънавий дунё кишиси. Турк шоири айтмоқчи: яхшиям, шоирлар нон емайди, юлдуз чўқийди. Демоқчимизки, кўнглимиз тўқ бўлса, рўзғорнинг унча-мунча кам-ози билинмайди, — дейдилар кулимсираб Қутлибека ая.
Шу орада суҳбат аввалидан аяни қувватлаб келаётган устоз Миразиз Аъзам гап бошладилар:
— Биз бир-биримизга маънавий жиҳатдан ҳам ҳамроҳмиз. Нега йиғлаб, нега кулаётганимиз бир-биримизга тушунарли. Қийин томони шундаки, икковимизга ҳам вақт етмайди. Оддий инсоний муносабатлар, бор-кел, туғилган кун ўтказиш, яна қандайдир нарсалар ортиқча туюлади. Шуларга вақт сарфлагимиз келмай сиқиламиз. Фақат ижод билан яшаётган, ўзини тўлалигича ижодга бағишлай олган қаламкашларга ҳавас қиламиз. Лекин ўзимиз бундай қила олмаймиз. Бир пайтда ҳам шоир, ҳам инсон, ҳам ўзбек бўлиб яшашга кучимиз етмай қолган лаҳзаларда қийналамиз...
— Домлангиз ўз эътиқодларида жуда собит инсон, курашчан, — дейдилар устоз турмуш ўртоқлари Миразиз Аъзам ҳақида ҳаяжон билан, кўзларида ёш билан гапира туриб. — Бировнинг ҳақига хиёнат қилмайдилар, бировга ҳам ҳақларини бермасликка ҳаракат қилади, меҳнаткаш.  Кунига, албатта, ўн-ўн беш саҳифа китоб ўқийдилар. Ўз ишларига ҳам, оилада ҳам масъулиятни биринчи ўринга қўядилар.
—Аянгизнинг болаларимиз, келинларимиз, набираларимизга меҳрибонлигини, қўли ва феълининг очиқлигини қадрлайман, — дейдилар, устоз Миразиз Аъзам Қутлибека аянинг қандайдир юмуш билан ташқарига чиққанларидан фойдаланиб. — Топганини дўсту ёр, қўни-қўшниларига илинади.
Устозларнинг ҳар иккилари ҳам бир-бирлари ҳақида гапирганларида ўпкалари тўлиб, кўзларида ёш айланади. Бу — шукроналик ёшлари. Шундай инсон билан тақдири қўшилганига, умр соҳиллари туташгани учун севинч ёшлари.

“ҲАММА ГАП ЎЗИМИЗДА!”

Бир-бирини юксак меҳр-муҳаббат билан ардоқлаган, турмуш ўртоғининг кечинмаларини нигоҳлари орқали англай олганлар чинакам бахт таъмини туйишади. Бахт насимлари эсаётган хонадонда улғайган фарзандлар эса оиласига, жамиятга нафи тегадиган инсон бўлиб шаклланади.  Таассуфки, аксарият оилалардаги тушунмовчилик, келишмовчилик ва ота-онанинг маънавий дунёси ғариб бўлгани сабабдан болаларнинг одобу ахлоқи ҳаминқадар бўлиб қоляпти.  Айрим ота-оналар фарзанд тарбияси деганда фақат моддиятни тушунишяпти. Кўча-кўйда бешарм қилиқларни қилиб, беҳаё бепарда гапларни ҳаммага эшиттириб гапираётган қизлар, нуқсида тепки изи бор ҳатто европа ёшлари кийишга ор қиладиган, тор кийимларни кийиб юрган йигитларни кўрганда юрак зирқирайди. Булар-ку ҳали ёш, ўзига маъқул кўринган иш орқасида турган иллатни пайқамайди, аммо катталарнинг — ота-она, бобо-буви, ўқитувчи, маҳалладошларнинг кўзи қаёқда экан, деган оғриқли саволга жавоб берадиган мард топилмайди. Бола тарбиясининг асл ўзаги нима ўзи?
— Биз халқдан ўтказиб бирорта доно гап айтолмаймиз. «Қуш уясида кўрганини қилади», деган гап бор, —  дея фарзанд тарбияси ҳақида гап бошладилар устоз. — Уя деганда фақат оила эмас, маҳалла, қўни-қўшни, умуман, инсон яшаётган, дейлик, бола катта бўлаётган муҳит ҳам назарда тутилади. Дейлик, болага телевизор, радио, газета, ҳатто, ота-онаси ҳам:
— Пора — ҳаром. Пора олган одам ҳаромхўр бўлади. Порахўрнинг икки дунёси куяди, ҳалол бўл! — дея тарбия беради. Лекин ўқиш жойида устози:
— Барибир сизлар кўнгилдагидек реферат ёза олмайсиз. Яхшиси, уч минг сўмдан йиғиб беринглар, ўзим тайёрини олиб келиб бераман, — дейди.
Хўш, бола қайси тарбияни олади? Панд-насиҳатними? Кўрганиними? Албатта, кўрганини. Болани тарбиялашдан аввал ўзимиз тарбияланган бўлишимиз керак. Ўзимиз тўғри, ахлоқли, илм, ҳунарга меҳрли бўлсак, болалардан қўрқмасак ҳам бўлади. Ҳамма иллат-ўзимизда! Шу ўринда яна бир гап,  сиз ҳамма болаларнинг тарбияси бузилиб кетяпти экан, деб чўчиманг! Олим, совриндор, чемпион болалар қаердан чиқяпти? Ёш болалар ўртасида шахмат мусобақасида дона сураётган етти, саккиз, тўққиз ёш болаларни кўринг! Ёш математиклар, ёш физиклар, ҳатто, экологлар… Судралиб юрса, замон уни аравасидан ирғитиб ташлайди. Шундай экан, яшайман деса, бола ҳам яхшилик курашига киради. Жамиятимизда бу кайфият аллақачон бошланган».
Дарҳақиқат, устозларимизнинг мулоҳазалари ўринли. Фақат бизни хавотирга солгани бошқа, яъниким, гўзал хулқли, маънавияти бой, одоби дилни хушнуд қиладиган ёшлар қанча кўп бўлмасин, оздай, тарбиясида нуқсони борлар кам бўлса-да кўпдай туюлаверади.

“БИР ЭМАС, БИЗ, ДЕНГ!”

Замонамиз баъзи оилаларидаги маънавий муҳит, ота- бола, она-қиз, жигарлар орасидаги меҳр-муҳаббат, бир хонадонда яшовчиларнинг  ўзаро муносабатлари ҳақида эшитганда, кўрганда кўнгилга оғриқ тушади. Гўёки қондош қариндош эмас, етти ёт бегонага ўхшайди. Шукрки, атрофимизда иқбол чироғи ҳамиша ёниб турган хонадонлар  ҳам оз эмас. 
— Бугунги кун оиласи, замонамиз жуфтларининг маънавий қиёфасидан кўнглингиз тўладими? — деб сўраймиз устозларимиздан.
— Оилаларимизда қандай яхши анъаналар пайдо бўлди, — деб қвониб-энтикиб гап бошладилар Қутлибека ая. — Масалан оилавий тадбиркорлик. Кўпчилик хонадонларда майда-чуйда ташвишлар билан ўралашмай, оиладаги ҳар бир киши ўз «мен»ини юзага чиқариш учун қатъий ҳаракат қилишяпти. Тарихга, санъатга қизиқиш…
— Шунингдек, яна янгича одатлар давр тўлқинида юзага чиқяпти, — деб суҳбатга аралашдилар устоз Миразиз Аъзам. — Молпарастлик, худбинлик, ўзига бино қўйиш, юзакилик, яъни, бўлса бўлар, бўлмаса йўқ, менга деса дунёни сув босмайдими, тарзидаги кайфият… Демак, кўнглимизни тўлдирадиганлар қаторида ғашга тегадиганлари ҳам бор. Лекин мен жамиятнинг, баъзи замондошларимизнинг устидан мағзава ағдариш фикридан йироқман. Ҳар бир иллат ҳақида ўйлаётганда иккинчи тарафда ўзимиз туришимиз керак. Биз зўр бўлганда, бу иллатларга йўл қуйилмасди, деб ўйлаш керак. Жамиятдаги қувонч ҳам, ташвиш ҳам унда яшаётган инсонларнинг юраги устидан ўтади. Аҳамият беряпсизми, «БИЗ», бир эмас!..»
Фидоий устозларимиз хонадонида кечган суҳбатимиз узоқ давом этди. Бахтиёр жуфтликнинг ҳар сўзида ҳикмат, ҳар гапида ибрат маъносини уқиб, бир олам таассуротлар билан қайтдик.

Умида АЗИЗ суҳбатлашди.

Бегона аёлга шаҳват

Подробности

Бўлим: Долзарб мавзу

Эркак ташқарида кўрган аёллардан ҳам таъсирланиши, шаҳвати қўзиши мумкин. Бундай ҳолларда жинсий қувватини турмуш ўртоғига сарфлаши лозим. Шунда хотинига қаттиқроқ боғланади, ҳаётда кучлирок бўлади. Бу аснода аёл эри билан муносабатидан хурсандлигини билдириши лозим. Жинсий эҳтиёжларнинг рад этилиши эркак учун ёмон ниҳоя бўлиши мумкин.

Аёл эри истаган пайтда жинсий алока килишни хоҳламаётган бўлиши мумкин. Бундай вазиятларда тўгридан-тўғри “Йўқ!” демасдан “Мен ҳам истайман-у аммо сал кейинрок бўлса янада яхши бўларди” деб эркакнинг туйғусини кадрлашини таъкидлаш, уни рад этилиш ҳиссидан халос этиши лозим.

Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг “Эри таклиф килганида аёл туянинг устида бўлса-тушиб, рози бўлсин (кабул қилсин)” ёки “Бирор эркак бирор аёлни кўриб шаҳват ҳиссини туйса дарҳол хотинида эҳтиёжини кондирсин. Ўша аёлда бори хотинида ҳам бор” тавсиялари бежизга айтилмаган. Оиланинг бахти, осойишталиги учун эр-хотин бир-бирининг эҳтиёжини қондиришга доимо тайёр бўлишлари лозим.
Жамиятнинг барқарорлиги оилавий келишмовчиликлар, ажрашишларнинг камлиги билан белгиланади.